Balkanski ratovi 1912 – 1913. godine

Prvi od tzv. cvjetova, kako su projektom autorke nazvane manje cjeline kompleksa, pomen je junacima poginulim u Balkanskim ratovima koji su potvrdili da su bitke za slobodu zajednički imenitelj svih zemalja Balkana. Naime, 1912. godine one pokreću zajednički rat radi konačnog oslobođenja od Osmanskog carstva i njegove, oko 5 vjekova, duge vladavine.

U žestokim borbama koje su se tu vodile učestvovali su i Lješnjani. Izginuli su brojni. Dešavalo se da su se i porodična ognjišta ugasila nakon te bitke, ali imena i prezimena svih njih ostaju da sijaju besmrtnošću. Zbilo se to sa porodicom Kikuna Radunovića, iz sela Progonovića. Posle smrti jednog od sinova u Rusko-japanskom ratu, sva tri sina koja je još imao – Aleksa, Blagota i Ilija poginuli su u okršajima za Skadar. No, otišavši da obiđe grobove sinova, Kikun umire pokraj njih jer je tuga bila pregolema za njegovo srce. Danas, njegovi sinovi žive kroz njihova imena uklesana na kamenim pločama, a zajedno sa Kikunom i u pričama i epskoj pjesmi koja je spevana.

Ipak, nakon konačnog obračuna sa Osmanskim carstvom, zbog nesporazuma oko podjele osvojenih teritorija, dolazi do Drugog balkanskog rata koji započinje između Srbije i Bugarske. Crna Gora pruža pomoć Srbiji i učestvuje u odlučujućim okršajima kao što je bila bitka na Bregalnici, u današnjoj Sjevernoj Makedoniji. U oba Balkanska rata poginulo je 115 Lješnjana. Njihova imena uklesana su na koncentrično postavljenim kamenim pločama, u ovom kompleksu posvećenom tim istorijskim dešavanjima.