Prvi od tzv. cvetova, kako su projektom autorke nazvane manje celine kompleksa, pomen je junacima poginulim u Balkanskim ratovima koji su potvrdili da su bitke za slobodu zajednički imenitelj svih zemalja Balkana. Naime, 1912. godine one pokreću zajednički rat radi konačnog oslobođenja od Osmanskog carstva i njegove, oko 5 vekova, duge vladavine. Crna Gora je ovim putem želela da povrati sve gradove koji su bili njen deo još u doba Duklje i Zete i koji su joj gravitirali. Oslobodilačke borbe na severu i istoku trajale su kraće i bile su uspešne, dok su one vođene za oslobođenje Skadra trajale duže. Uz veliki broj stradalih, Crnogorci su izvojevali pobedu, ali bilo je kasno. Morali su napustiti tek oslobođeni grad, jer su na sastanku ministara spoljnih poslova, održanom u Londonu, nekoliko dana pre njihove pobede, velike sile odlučile da Skadar pripadne Albaniji.
U žestokim borbama koje su se tu vodile učestvovali su i Lješnjani. Izginuli su brojni. Dešavalo se da su se i porodična ognjišta ugasila nakon te bitke, ali imena i prezimena svih njih ostaju da sijaju besmrtnošću. Zbilo se to sa porodicom Kikuna Radunovića, iz sela Progonovića. Posle smrti jednog od sinova u Rusko-japanskom ratu, sva tri sina koja je još imao – Aleksa, Blagota i Ilija poginuli su u okršajima za Skadar. No, otišavši da obiđe grobove sinova, Kikun umire pokraj njih jer je tuga bila pregolema za njegovo srce. Danas, njegovi sinovi žive kroz njihova imena usklesana na kamenim pločama, a zajedno sa Kikunom i u pričama i epskoj pesmi koja je spevana.
Ipak, nakon konačnog obračuna sa Osmanskim carstvom, zbog nesporazuma oko podele osvojenih teritorija, dolazi do Drugog balkanskog rata koji započinje između Srbije i Bugarske. Crna Gora pruža pomoć Srbiji i učestvuje u odlučujućim okršajima kao što je bila bitka na Bregalnici, u današnjoj Severnoj Makedoniji. U oba Balkanska rata poginulo je 115 Lješnjana. Njihova imena uklesana su na koncentrično postavljenim kamenim pločama, u ovom kompleksu posvećenom tim istorijskim dešavanjima.
Disclaimer: This website was created and maintained through a grant provided by the Regional Cooperation Council’s Tourism Development and Promotion Project, funded by the European Union. Its contents are the sole responsibility of the MANIFESTO and do not necessarily reflect the views of the Regional Cooperation Council or the European Union.
U okviru projekta “Heritage Walks & Talks”, razvijamo novi kulturno-turistički proizvod koji će nesmetano moći da koriste individualni turisti, kao i putnici u grupama. Koncept koji želimo da vam predstavimo je zamišljen kao šetnja kroz nasleđe, i moći ćemo da ga koristimo kada želimo da se upoznamo sa kulturnim i istorijskim nasleđem Zapadnog Balkana, i to onog nasleđa koje se još uvek skromno iznosi iz predanja lokalnih zajednica i koje gosti tek treba da saznaju.
© 2020 Heritage Walks & Talks
Web design & Development by DIGIPROM
