Brdo Hisar – dom brojnih mitova i legendi

Čuveno brdo Hisar mesto je strašnih zločina počinjenih u II svetskom ratu na kome je ubijeno više od 1000 ljudi, uglavnom Roma, Srba i Jevreja. Međutim, misterija i legende, a ne samo stradanja, vezane su za brdo Hisar. Početkom 21. veka pronađeni su misteriozni predmeti, a najpoznatija je „Turovićeva igla“ dugačka 64,5 centimetra od nerđajućeg čelika za koji je utvrđeno da potiče iz perioda 1300 godina p.n.e. Ona ukazuje na napredne nivoe tehničkog razvoja stanovništva ovog lokaliteta u praistoriji. Tehnologija izrade ovog predmeta još nije otkrivena, pa daje povod različitim pričama. Legenda kaže da se ispod današnjeg brda Hisar nalazilo jezero, ali je nakon sušenja tog jezera na tom mestu  iznikla biljka leska. Po toj biljci je i naselje pre oko 600 godina dobilo ime. Za obližnje Vlasinsko jezero vezuju se i legende o vodenom biku koji najavljuje nesreće o džinovima. Posebno je zanimljiva legenda o vojsci koja je opijena lekovitim travama zakasnila na Kosovski boj i proklela selo kroz koje je prolazila nazivajući ga Crna trava. Osim stradanja, misterija i legendi, kompleks na Hisaru je izuzetan i po njegovoj ukorenjenosti u istorijat Leskovca i kontekst u kome se ovaj grad razvijao od praistorije do danas. Zato je za celovit doživljaj ovog umetničkog dela važno obići i grad, upoznati se sa njegovim ljudima, govorom i mentalitetom.